Kadın Girişimciler İçin Yol Haritası
Sanattan spora hemen hemen tüm alanların erkekler tarafından domine edildiği hepimizin malumu. Hatta herhangi bir konu ile uğraşan kişinin erkek olmadığını belirtmek için o işin başına “kadın” takısını getirmemiz de bunun net bir örneği olarak değerlendirilebilir. Elbette ki iş hayatı ya da ticaret de göz önünde bulundurduğumuzda kadın girişimciler de bu durumdan bağımsız düşünülemez.
Son yıllarda fırsat eşitliği için verilen mücadeleler, bu gidişatta birtakım değişimlerin ortaya çıkmasının ve kadın girişimcilerin çalışma yaşamında söz sahibi olmasının önündeki engelleri kaldırmıştır. Hem belirli bir yaştan sonra bu yönde adım atan hem de genç kadın girişimciler kendi markalarını yaratmak konusunda önemli başarılara imza atmaktadır.
Kadın Girişimci Ne Demek?
Kadın girişimci, tanımlaması çok da kolay olmayan bir kavramdır. Zira bir girişimcinin kadın olmasının hangi açılardan fark yarattığı, uzun süredir tartışılan bir konudur. Bu özel tanımın yapılmasının temelinde yatan birincil faktör, kadınların kendi işlerini kurmak konusunda erkeklere nazaran çok daha ciddi engellerle karşılaşmalarıdır.
Özet bir ifade ile kendi işini kuran, bu işletmenin genel organizasyonunu ve yönetimini üstlenen kadınların bu tanıma uyduğu söylenebilir. İfadeyi biraz daha genişletirsek ekonomik, sosyal ve ailesel şartları bir işletme başlatma doğrultusunda yönetebilen kadınlar bu başlığın altına girmeyi hak eder. Kadın girişimciler, söz konusu işletmeyi kendi başlarına ya da başka kişilerle de ortak olarak kurabilir.
Kadın Girişimci Olmanın Önemi Nedir?
Kadın girişimciler, birbirleriyle bağlantılı şekilde ekonomik ve sosyal açısından büyük önem taşır. Kadınların üretime ve iş hayatına girişimcilik pozisyonunda dâhil olması, genel itibarı ile ekonomik bir hareketlilik sağlar. Bu sayede o toplumdaki ekonomik faaliyetlerin, kendi içinde sıkışıklık yaşayan, yenilik ve yaratıcılıktan yoksun gidişatı kırılabilir.
Kadınların yarattığı yeni fikirlerin etkisinin bu şekilde yayılması hem mikro hem de makro ölçekte pozitif dönüşümlere neden olur. Çünkü kadınların imza attığı işlerin pazardaki boşlukları doldurma ihtimali, hâlihazırda devam etmekte olan ve tekdüzeleşme eğilim gösteren üretim faaliyetlerine karşı fark yaratır. Bu, ilk olarak tek bir işletme özelinde olumlu sonuçlar doğurur. Devamında da benzer girişimlerin sayısının artmasına bağlı olarak genel bir yükselişten söz edilebilir.
Ekonomik anlamda ortaya çıkan bu etki, diğer kadınlara da cesaret vereceğinden sosyal alana da yansır. Daha fazla kadın, kendi işini kurmak için ihtiyaç duyduğu özgüveni bu sayede bulur. Ortaya çıkan zincirleme etki, bir noktadan sonra kadınların toplum içindeki yerinin gözle görülür biçimde değişmesini sağlayabilir. Dolayısıyla kadın girişimciler, toplumsal dönüşümün ateşleyici güçlerinden biri hâline gelir.
Kadın Girişimci Nasıl Olunur?
“Kadın girişimci nasıl olunur?” sorusu bu noktada merak edilir ve gündeme gelir. Aslında kadın girişimci olmak için ekstra bir belge ya da unvan edinmek gerekmez. Kendini, bir işletme kurmak ve yarattığı markayı yükseltip değerli kılmak için hazır hisseden, bunun için uygun şartları sağlayabilen hevesli, istekli her kadın girişimci olabilir.
Bu noktada kadınların, işverenler tarafından daha az istihdam edildiği bilinen bir gerçektir. TÜİK verilerine göre, Türkiye’de 15 yaş üstü kadınların istihdam oranı 2021 yılında %26,3’tür. Hâl böyleyken birçok kadın için kendi işini kurmak neredeyse bir ihtiyaç durumuna gelir.
Benzer bir etkiyi kadınların iş hayatında karşılaştığı cam tavan sendromu da yaratır. Bir noktadan sonra daha ileriki pozisyonlara geçme konusunda karşılaşılan engelleri ifade eden bu sendrom, kadınların psikolojik ve ekonomik bağımsızlıklarını elde etme isteklerini tetikler. Bunu hisseden bir kadın girişimci şirket açmak için aradığı motivasyonu daha rahat bulur.
Kadın Girişimci Hangi Özelliklere Sahiptir?
Kurdukları işletmelerin faaliyet alan ve şekillerinden bağımsız olarak kadın girişimciler, bazı ortak özelliklere sahiptir. Bu özellikleri aşağıdaki gibi sıralayarak bu kavramın daha da netleşmesini sağlayabiliriz. Kadın girişimciler;
- Dinamik, cesur, öz güvenli ve rekabetçilerdir.
- Kendilerine koydukları hedefe ulaşmak için yeterli motivasyona sahiptir.
- Risk almaktan çekinmez.
- Yaratıcı ve yenilikçidir.
- Sahip oldukları kaynak ve ilişkileri etkili şekilde yönetir.
- İletişim kabiliyetleri ve işbirliği yapma eğilimleri yüksektir.
Bu saydıklarımız elbette ki tüm kadın girişimciler için geçerli olmayabilir. Fakat kendi ayakları üzerinde durma isteği hisseden pek çok kadının benzer karakter özelliklerine sahip olduğu rahatlıkla söylenebilir.
Kadın Girişimciliğe Nasıl Başvurulur?
Kadınlar için girişimcilik, sadece belli bir kurumun çatısı altında yürütülebilecek bir süreç değildir. Kendini işini kuran her kadın bu sıfat ile anılmayı hak eder. Dolayısıyla doğrudan kadın girişimciliğine başvuru gibi bir işlemden söz etmek mümkün değildir. Fakat isteğe bağlı olarak Türkiye Kadın Girişimciler Derneği gibi kuruluşlara kayıt olunabilir.
Bunun yanında kadınlar, KOSGEB tarafından verilen Girişimci Belgesi’ni de alabilir. Bu belgeyi almak için kurum tarafından verilen eğitimlere katılmak gerekir. Bu eğitimler, genel olarak online ya da klasik şekilde düzenlenir. Pandemi sürecinde ise eğitimler sadece internet ortamında devam etmektedir.
Kadın Girişimci Başvuru Formu Neleri İçerir?
Bu belgeyi ya da diğer bir ifade ile sertifikayı almanızı sağlayan bir başvuru formu bulunmaz. Söz konusu belgeye elde etmek için yapmanız gereken, e-Devlet şifreniz ile sisteme giriş sağladıktan sonra KOSGEB üzerinden ilgili eğitim sayfasına girmektir. 18 yaşın üzerindeki her okuryazar, bu eğitimlere katılım göstererek Girişimci Belgesi almaya hak kazanabilir.
Kadın Girişimci Belgesi Nasıl Alınır?
Yukarıda da belirttiğimiz üzere Girişimci Belgesi almak için KOSGEB tarafından verilen eğitimleri tamamlamanız gerekir. Eğitimler, kendi içlerinde iki seviyeye ayrılmış durumlardır. İlk aşama, Geleneksel Girişimcilik Eğitimi olarak isimlendirilir.
Bu aşamayı tamamlamanızın ardından 3 ay içinde İleri Girişimci Eğitimine de katılarak belgeyi almaya hak kazanabilirsiniz. Sürecin tamamlanmasının ardından belgeniz, e-Devlet üzerinden erişilebilir hâle gelir. KOSGEB’in sunduğu desteklerden yararlanmayı planlıyorsanız öncelikle bu belgeyi almanız bir zorunluluktur.
Kadın Girişimcilerin Yapabileceği İşler Nelerdir?
Kadın girişimcilerin yapabileceği işler konusunda elbette ki bir sınırlama yoktur. Kadınlar, istedikleri her alanda faaliyet gösterip önemli başarılara imza atabilir. Fakat bu noktada atlanmaması gereken detay, kişilerin başarıya ulaşma şanslarının kendilerini yakın hissettikleri işlerde daha fazla olduğudur. Kadın girişimcilik projeleri arasında öne çıkanlar genellikle şu alanlara yöneliktir:
- Satış ortaklığı
- Dekorasyon hizmetleri
- Freelance işler,
- Sosyal medya
- Etkinlik ve organizasyon
- Uzmanlık alanlarında verilecek danışmanlıklar
- Takı tasarım ve üretimi
- Tekstil ve aksesuar
- E-ticaret
Son dönemde büyük gelişim gösteren e-ticaret, kadın girişimciler için oldukça geniş bir potansiyel taşır. Kadınlar, internet üzerinden ürün ya da hizmet satışı yaparak geleneksel iş modellerine kıyasla çok düşük maliyetlerle geniş bir müşteri havuzuna sahip olabilir. E-ticaret kapsamında ne tür ürünler satacağınıza karar veremiyorsanız “Kendi İşini Kurmak İsteyenlere Girişim Fikirleri” başlıklı içeriğimize göz atabilirsiniz.
Kadın Girişimciler E-ticarete Nasıl Atılır?
E-ticarete atılmak belirli basamaklardan oluşan bir süreçtir. Bir kadın girişimci e-ticaret ile uğraşmak istiyorsa şu adımları takip edebilir:
- Faaliyet göstereceğiniz sektöre ve satacağınız ürünlere karar verin.
- İş planınıza uygun bir alan adı seçin.
- Şirketinizi kurarak girişimizine resmiyet kazandırın.
- Güvenilir bir e-ticaret altyapısına sahip internet sitenizi kurun. (Bu konuda IdeaSoft’tan destek alabilirsiniz)
- Sermayenizi belirleyin.
- Daha fazla kişiye ulaşmak için zaman ve emek harcayın.
- Müşteri kitlenizle buluşmanızı kolaylaştıracak reklam ve pazarlama çalışmaları yapın.
- Müşteri hizmetleri politikanızı oluşturun.
- Depolama ve kargolama süreçlerini planlayın.
- İnternet sitenizi SEO uyumluluğunu göz önünde bulundurarak yönetin ve geliştirin.
Kadın Girişimci Olmanın Avantajları Nelerdir?
Kadın girişimciler, tahmin edileceği üzere pek çok farklı zorlukla karşılaşır. Fakat zorlukların fazlalığı, bu konuya dair hiçbir avantajdan bahsedemeyeceğimiz anlamına gelmez. Avantajları şu şekilde listeleyebiliriz:
- İstatistikler kadınlara ait işletmelerin sayısı ve başarısındaki artışı gösterir niteliktedir.
- Başarılı iş kadınlarının sayısındaki artış, diğer kişilere yol gösterici olmaktadır.
- Kadınların daha yüksek duygusal zekâya sahip olması, rekabet ortamında fark yaratmalarına yardımcı olur.
- Girişimci kadınlar, başarılı olduklarında erkeklere kıyasla kendilerini daha mutlu hisseder.
- İşbirliğine daha yatkın olmaları kadınları bir adım öne geçirir.
- Kadınların iş yaşamında başarı kazanması, toplumsal dönüşüm konusunda son derece etkilidir.
Pek çok kuruluş, kadın girişimcilere destek vererek bu saydığımız avantajların pratiğe dökülmesine ön ayak olur. Bu sayede kadınların kendi işlerini kurma sürecinin daha kolay hâle geldiği söylenebilir.
Kadın Girişimcilere Verilen Destekler Nelerdir?
Özel ve resmî birçok kurum, kadın girişimcilere farklı özelliklere sahip destekler sunmaktadır. Bu destekler için nerelere başvurulabileceğini aşağıda bulabilirsiniz.
Kadın Girişimci Desteği Almak için Nereye Başvurulur?
Kadın girişimcilere devlet desteği veren kurumlar arasında ilk akla gelen KOSGEB’dir. Kurum; iş yeri kurmadan önce 50.000 TL, kurulduktan sonra ise 100.000 TL kredi vermektedir.
KOSGEB’in sunduğu destekler bununla da sınırlı değildir. 30 yaş altı kadınlar, 100.000 TL’lik faizsiz kredi fırsatından yararlanabilir. Ustalık belgesine sahip olunarak açılan iş yerlerinin, 1 yıl faaliyet göstermelerinin ardından alabilecekleri faizsiz kredinin tutarı ise 225.000 TL’ye kadar çıkabilmektedir. Kadın girişimcilere destek veren diğer kurumlar şunlardır;
- Kadın girişimcilere hibe desteği sunan Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu
- KADİGER
- AKAGİM
- TOBB Kadın Girişimciler Kurulu
- Kredi Garanti Fonu
- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
Kadın Girişimci Desteği Almak İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
Kadın girişimciler, KOSGEB’in sağladığı destekten yararlanabilmek için bazı şartları yerine getirmelidir. Söz konusu şartlar şunlardır:
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
- Uygulamalı Girişimcilik Eğitim Programı’na kayıt yaptırmak
- En az 18 yaşında olmak
- Bizzat ya da online olarak KOSGEB’e bu konuda başvuruda bulunmak
Sunulan desteklerden yararlanmak için gerekli şartlar, kurumdan kuruma farklılık gösterebilir. Bu konuda bilgi almak için ilgili kurumların internet sitelerine göz atabilirsiniz.
Kadın Girişimcilerin Önündeki Engeller Nelerdir?
Kadınlar, kendi işletmelerini oluştururken bazı önemli sorunların üstesinden gelmek zorunda kalır. Kadın girişimcilerin önündeki engeller aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Eğitim konusundaki fırsat eşitsizliği
- İş gücündeki deneyim eksikliği
- Sermaye yetersizliği
- Finansmana ulaşmakta yaşanan zorluklar
Sayılabilir ve ölçülebilir nitelikteki bu engellerin yanında kadınlar, kendi ayakları üzerinde durmak konusunda toplumsal algılarla da baş etmek durumundadır. Başarılı kadın girişimlerinin sayısındaki artış, bu yöndeki düşüncelerin zaman içinde esnemesine ve büyük ölçüde ortadan kalkmasına yardımcı olacaktır. Kadın girişimcilere verilen destekler, bu açıdan da son derece önemlidir.
Herkese İlham Olacak Türk Kadın Girişimciler Kimlerdir?
İlham veren Türk kadın girişimcilere baktığımızda, özellikle e-ticaret sektörünün bu konuda taşıdığı potansiyel daha net şekilde görülebilir. Zira iki büyük e-ticaret markası Trendyol ve Hepsiburada, sırasıyla Demet Mutlu ve Hanzade Doğan Boyner tarafından kurulmuştur.
Online hizmet bulma portalı armut.com’un kurucusu Başak Taşpınar Değim de ilham verici kadın girişimciler arasında sayılabilir. Restoran zinciri Big Chefs projesini hayata geçiren Gamze Cizreli ve anne-çocuk ürünlerinin online satışının yapıldığı Tutumlu Anne markasını yaratan Özden Pusat da bu isimlerden bazılarıdır.